Pałac w Bojadłach
Pałac w Bojadłach to zabytkowy obiekt znajdujący się w centralnej części wsi Bojadła, w gminie Bojadła, powiecie zielonogórskim. Ten barokowy pałac, zdobiony dekoracją rokokową, został wybudowany na przełomie XVII i XVIII wieku.
Pierwotnie w 1707 roku dla Adama von Kottwitz wzniesiono barokową rezydencję na miejscu wcześniejszego założenia. Jednak budowla ta została zniszczona w wyniku pożaru w 1731 roku. Na jej miejscu David Heinrich von Kottwitz w 1735 roku wybudował obecny pałac wraz z kordegardami. Właścicielami pałacu byli hrabiowie von Kottwitz (z linii z Konotopu), a także generał armii von Scheffer-Boyadel. Obecnym właścicielem jest Arkadiusz Michoński. Od 2014 roku pałacem zarządza Fundacja Pałac Bojadła, której celem jest promowanie zabytków rezydencjalnych Środkowego Nadodrza oraz wspieranie ich właścicieli w udostępnianiu tych miejsc publiczności, zarówno w formie wirtualnej, jak i rzeczywistej. Fundacja zdobyła liczne nagrody, w tym wyróżnienie Narodowego Instytutu Dziedzictwa za udział w Europejskich Dniach Dziedzictwa w 2016 roku za organizację wystawy "Rezydencje Środkowego Nadodrza i ich słynni mieszkańcy".
Pałac to trójskrzydłowy, dwukondygnacyjny budynek z dachami dwu- i trójspadowymi. Fasada obiektu jest bogato zdobiona dekoracją rokokową, która została dodana w latach 60. XVIII wieku. Fryz frontowy jest zwieńczony trójkątnym tympanonem z medalionem inskrypcyjnym, zawierającym napis "David Heinrich Frayherr von Kottwitz" oraz datę 1735. Autorem rokokowych zdobień był Dominicus Merck, znany sztukator, który działał na Śląsku, m.in. w opactwie w Henrykowie.
Wnętrze pałacu zachowało częściowo swoje oryginalne wyposażenie, w tym stolarkę z XVIII i XIX wieku oraz kilka barokowych i historyzujących kominków. Nietypowo, park przypałacowy jest położony po drugiej stronie drogi prowadzącej do pałacu i kościoła. Pierwotnie był to barokowy ogród z parterami kwiatowymi, a jego XVIII-wieczny układ jest nadal widoczny. Nad oknem na pierwszym piętrze znajduje się kartusz z herbami Davida Heinricha von Kottwitz oraz jego żony Barbary Elisabeth von Dyhrn.
Zespół pałacowy zachował się w całości i obejmuje pałac, dwa budynki bramne (kordegardy) z 1735 roku, barokowy budynek rządcówki, który został przebudowany w stylu klasycystycznym na początku XIX wieku, dawny budynek gorzelni, leśniczówkę, dwa budynki gospodarcze oraz barokowy domek ogrodnika. Układ całego zespołu, znany z ryciny Friedricha Bernarda Wernera z około 1745 roku, istnieje do dziś.